سیاست امنیتی فدراسیون روسیه در قبال افغانستان (2014-2001)

خروج نیروهای شوروی از افغانستان، مسئله افغان را در ذهن دولت مردان روس تا سال ها بعد ـ زمانی که ریشه جنبش های جدایی طلبانه درون قلمرو خود را در افغانستانِ تحت سلطه طالبان یافتند ـ به حاشیه برد. در این دوره سیاست روس ها به منظور کاهش تهدیدات افغان، بر کمک نظامی و تسلیحاتی به ائنلاف شمال تحت رهبری احمدشاه مسعود تمرکز یافت. حادثه 11 سپتامبر 2001 ابعاد جدیدی از تروریسم و تهدیدات بالقوه و بالفعل بنیادگرایان حاکم در افغانستان را آشکار کرد و تهاجم آمریکا جهت سرنگونی رژیم طالبان، فرصت ایفای نقش فعال تر در مناسبات بین المللی و مبارزه علیه تروریسم را برای برای فدراسیون روسیه فراهم نمود. این پژوهش در جستجوی پاسخ به این سوال است که «سیاست امنیتی فدراسیون روسیه در قبال افغانستان پس از حوادث 11 سپتامبر 2001 چگونه قابل تحلیل است». پاسخ احتمالی به این سوال این است که فدراسیون روسیه عمدتاً دارای منافع امنیتی در مقابله و کنترل تندروی و تروریسم در افغانستان بوده است، ازاین رو این کشور ضمن تلاش جهت تحکیم و تقویت روابط خود با ناتو در افغانستان، به ایجاد و تقویت ترتیبات امنیتی چندجانبه مانند سازمان همکاری شانگهای و سازمان پیمان امنیت جمعی پرداخته است. همچنین تلاش کرده است تا از طرق مختلف، روابط خویش با دولت کابل را تقویت نماید. یافته های این پژوهش حکایت از آن دارد که فدراسیون روسیه در دو سطح به اعمال سیاست هایی جهت کاهش یا رفع تهدیدات برخاسته از افغانستان مبادرت نموده است. در سطح نخست، این کشور اقداماتی را در ابعاد سیاسی، اقتصادی و امنیتی ـ نظامی در افغانستان اتخاذ کرده که به طور عمده همکاری با ناتو؛ مبارزه علیه تروریسم، تولید و قاچاق مواد مخدر؛ تلاش برای گسترش نفوذ سیاسی در افغانستان؛ حضور و سرمایه گذاری اقتصادی؛ اعطا و فروش تسلیحات؛ کمک های نظامی، امنیتی و آموزشی بوده است. در سطح منطقه ای نیز به همکاری با ناتو و آمریکا در ابعاد تدارکاتی، ارتباطی و اطلاعاتی پرداخته و در جهت تقویت و تحکیم نظامات امنیت منطقه ای اوراسیا و جلب مشارکت افغانستان در این مناسبات حرکت کرده است. این پژوهش با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و مطالعه موضوع پژوهش پرداخته است. داده های مورد نیاز نیز از طریق منابع کتابخانه ای، الکترونیکی و مصاحبه گردآوری شده است.